Velen van u herinneren zich ongetwijfeld de film uit 1987 van Bernardo Bertolucci, The Last Emperor. Daarin komt keizerin-weduwe Cixi (1835-1908) voor, maar die titel was onterecht. Wel baarde deze voormalige concubine de nieuwe keizer Tongzhi en was, naast de echte keizerin-weduwe Ci’an, coregentes. Over Cixi gaat de expositie Wu Zetian. De enige vrouwelijke keizer van China in het Princessehof in Leeuwarden dan ook niet. Maar over wie dan wel?
Er zijn na 210 v.Chr. vele honderden Chinese keizers geweest. Iemand die ze geteld heeft is zelfs op 451 uitgekomen. Hun echtgenotes, die dus officieel keizerin waren, speelden vrijwel altijd een ondergeschikte rol, zoals dat in het oude China bij alle vrouwen gebruikelijk was. De keizers hielden er dan ook een rij concubines op na, alle ware schoonheden.
Waar Wu Zetian of Wu Zhao, zoals ze eigenlijk heette, geboren werd valt niet met zekerheid vast te stellen. Men noemt drie plaatsen, maar een juiste registratie van meisjes werd vroeger niet noodzakelijk geacht. Zij kwam in 624 ter wereld, althans volgens de jaartelling die thans internationaal gebruikelijk is. Haar vader was Wu Shiyue, die oorspronkelijk houthandelaar was, maar later de functie van legercommandant en zelfs minister bekleedde. Uit zijn eerste huwelijk had hij twee zonen. Zijn tweede echtgenote, die nauwe relaties had met het hof, schonk hem drie dochters.
Keizer Taizong, sedert 626 aan de macht, was genereus tegenover Wu Shiyue en bezocht de familie Wu meerdere malen. Tijdens een van die bezoeken moet hem de bijzondere schoonheid van een van de dochters opgevallen zijn. Aan de wil van de keizer viel niet te ontkomen en het meisje werd op veertienjarige leeftijd aan zijn concubines toegevoegd. Door haar intelligentie mocht zij bovendien bepaalde secretariaatsfuncties uitoefenen en de keizer noemde haar Wu Mei, oftewel de ‘glamoureuze’. Op de portretten die er van haar bestaan heeft zij echter een pafferig gezicht en is bepaald niet moeders mooiste. Maar die portretten zijn gemaakt aan het einde van de 17e eeuw, door mensen die haar nooit hebben gezien. Bovendien is het begrip ‘schoonheid’ in de loop der tijden aan veranderingen onderhevig geweest. Hoewel Wu Mei als concubine wel een seksuele relatie met de keizer had, heeft zij hem nooit kinderen geschonken.