Parasols en paraplu’s

De parasol, die bescherming biedt tegen de brandende zon, is de voorloper van de paraplu. Vroeger werd de eerste evenzeer gebruikt ter bescherming tegen regen. Dat verklaart waarom beide dezelfde samenstelling hebben: een steel met daaraan vastgemaakt een aantal ribben, bespannen met een waterafstotend doek. Een paraplu kan worden in- of uitgeklapt dankzij een schuifring op de steel. Lang voordat de parasol en de paraplu uitgroeiden tot alledaagse gebruiksvoorwerpen, waren ze niet alleen luxeobjecten, maar ook statussymbolen en zelfs cultusobjecten.

TEKST: Anne Hustache

De parasol werd al gebruikt in de oudste beschavingen, van Egypte tot Mesopotamië. De eerste exemplaren bestonden wellicht gewoon uit boombladeren, maar al vroeg kreeg de parasol ook een symbolische waarde: wijzen op de status van de persoon die hij beschermde tegen de zon. Parasols waren voorbehouden aan de elite en aan de goden. De opvouwbare parasol zou ontstaan zijn in China, in de 12e eeuw v.Chr. Hij werd toen vervaardigd van materialen en met behulp van technieken die sommige ateliers in onze tijd nog steeds graag gebruiken: een steel en een frame van bamboestengels, waarop geolied papier is gespannen. Aanvankelijk was daar ongetwijfeld zijde op gespannen, maar geolied papier was waterafstotend, waardoor de parasol niet alleen bescherming bood tegen de zon, maar eveneens tegen de regen, en zo meteen ook een paraplu werd.

Vanuit China verspreidde de parasol zich geleidelijk aan over heel Azië. Hij groeide uit tot een symbool van macht en welvaart, zoals de Thaise en Birmaanse stoepa’s laten zien. Ook in het oude Griekenland gebruikte men parasols, die daar waren voorbestemd voor vrouwen. In het oude Rome werden parasols gebruikt op het forum, terwijl grote exemplaren het publiek beschermden tegen de zon in de arena, wanneer het velum het liet afweten. In de Middeleeuwen verkoos men een mantel met kap. Parasols blijken toen niet te zijn gebruikt. Vanaf de 18e eeuw raakten parasols van zijde of taf langzaam ingeburgerd in Europa. De waterafstotende versie ervan, de paraplu, met wasdoek in plaats van zijde, won steeds meer aan populariteit. In de 19e eeuw werd het gebruiksvoorwerp zelfs beschouwd als een onmisbaar modeaccessoire.